Blog

Etniciteit als pad naar de verwezenlijking van je idealen als mens

In mijn studententijd en carrière werd ik altijd snel de etiketten 'feminist' en 'zeer geëmancipeerd' toebedeeld. Inmiddels ben ik ouder en wijs genoeg om dergelijke etikettering als een teken van luiheid te zien alsook een gebrek aan fatsoen om de ander de ruimte te geven te laten zijn wie de ander werkelijk is.

Ik heb niets tegen feminisme en heb niets tegen emancipatie. Ik erken de geschiedenis van beiden en ben bewust van de door hen geplaveide weg die mij de ruimte heeft gegeven om vrouw te mogen zijn.

Ook mijn etniciteit als label heb ik vriendelijk bedankt, toen ik bij een werkgever mijn etniciteit op een formulier diende in te vullen zodat aangetoond kon worden dat het bedrijf een bijdrage leverde aan positieve discriminatie. Alleen al het woord 'discriminatie'... . Welk adjectief je er ook voor plaatst, het blijft discriminatie. Maar toen ik begreep dat bedrijven die zich toentertijd inzetten voor positieve discriminatie hiermee subsidies verkregen, heb ik gedreigd weg te gaan. "Wat doet mijn etniciteit ertoe? Ik ben toch aangenomen vanwege mijn kwaliteiten?" Er werd begripvol geluisterd en ik werd een ongesubsidieerde Nederlandse werknemer met een etnische achtergrond.

In de aanloop naar Internationale Vrouwendag heb ik vele discussies en dialogen mogen volgen. Gelijke beloning, gelijke behandeling, economische zelfstandigheid, etniciteit, de kracht en het talent van de vrouw als bijdrage aan de huidige samenleving.

Dit jaar was ik zeer nieuwsgierig naar het 'internationale' van Vrouwendag. Ik hoopte het antwoord te kunnen vinden tijdens de bijeenkomst georganiseerd door Womenspeak in het Moluks Museum te Utrecht. Zij nodigden geïnteresseerden uit met de vraag: Is er nog een vrouwenbeweging voor vrouwen van verschillende etniciteiten? En subsidiair: Zou die er moeten zijn en zo ja, welke onderwerpen zijn dan belangrijk? Deze bijeenkomst bracht prachtige voorbeelden tot zowel actie als in handelen als tot actie als in niet handelen. De belofte van de Vrouwen voor Vrede op de Molukken in de persoon van Farida Pattisahusiwa door ondertekening van het Nationaal Actieplan (NAP) 2012 om de implementatie van VN Resolutie 1325 te bevorderen. Het VvVM belooft hiermee alsook de andere ondertekenaars dat zij in al haar beleid rond conflictgebieden Resolutie 1325 zal betrekken en gender analyses zal maken om de ongelijkheid tegen te gaan. Samen streven ze naar meer bewustzijn van en steun voor het belang van gender in conflictgebieden en van Resolutie 1325 in het bijzonder. Ook werd het medicijn gegeven voor de verhuftering van de huidige Nederlandse samenleving. Een medicijn dat heel dichtbij ligt, namelijk de opvoeding: respect voor jezelf en de ander o.a. middels respectvol taalgebruik. De bijeenkomst van Womenspeak was inderdaad "volle bak, interculturele samenwerking, boeiende gasten, veel interactie", maar het antwoord op deze interessante uitnodigende vragen bleef voor mij uit.

Gezien het feit dat de Nederlandse geschiedenisboekjes in het eeuwenlange multiculturele Nederland in mijn optiek - al dan niet met opzet verzwegen - ontelbare doch qua relevantie noodzakelijk op te vullen leemtes vertoont met betrekking tot de geschiedenis en etniciteit van haar ingezetenen, kan ik begrijpen dat etniciteit nodig is en verbindend werkt. Etniciteit kan dan begrip opbrengen voor het vertrekpunt en schenkt bij gebrek aan een fatsoenlijke weergave van de Nederlandse geschiedenis in het onderwijs medereizigers op het pad naar het verwezenlijken van de idealen als mens.

In Amstelveen op de Internationale Vrouwendag waren deze etnische reisgezelschappen in groten getale gekomen. Iranese, Indiase, Koerdische, Marokkaanse, Somalische, Ethiopische, Indonesische en nog meer vrouwen van internationale allure wilden allemaal gezamenlijk Internationale Vrouwendag vieren. Na de opening door een vrouw in beweging als fysiotherapeute en re-integratiebegeleider Marian van Zanen- van den Berg vond er een dialoog plaats. In kleine groepjes werd de vrouwen gevraagd aan te geven wat hun kracht en talent is als bijdrage aan de huidige samenleving.

Krachten en talenten die ook werden verteld vanuit een etnisch perspectief. Indiase Deepika is zich terdege bewust van haar geprivilegieerde positie ten opzichte van Indiase vrouwen in het algemeen. Haar vader heeft een zeer goede baan bij een Indiase bank en zij kreeg anders dan de meeste Indiase dochters de mogelijkheid om buiten haar eigen stad wiskunde te studeren. Als vrouw van een expatriate met een leidinggevende functie bij een multinational en moeder van twee kinderen is ze naar Nederland gekomen. Al snel werd duidelijk dat haar echtgenoot haar en haar wiskundige achtergrond compleet vertrouwt en respecteert in het bijzonder met betrekking tot de huiselijke financiën. Haar echtgenoot zorgt dat ze een bepaald bedrag te vergelijken met een fulltime maandsalaris op haar eigen rekening krijgt gestort en die mag ze naar believen uitgeven. Zij heeft het goed geregeld, haar werk als huisvrouw, moeder en haar talent en kennis worden beloond. Haar hobby is shoppen en ze wordt ook ingeschakeld door anderen om voor hen te gaan shoppen. Maar als haar gevraagd wordt wat 'haar' droom is, dan blijft het lange tijd stil. 'I have never had to ask myself questions like this one before.'

In de avond werd er nog een lezing gehouden over vrouwenrechten. De lezing "Werk maken van vrouwenrechten" door Leonie van Gils, voorzitter van de Vereniging voor Vrouwenbelangen en Gelijk Staatsburgerschap, viel bij een aantal internationale vrouwen in het verkeerde keelgat.

Het feit dat de bewegingsvrijheid van vrouwen in Saudi-Arabi o.a. wordt beperkt met het verbod voor een vrouw om auto te rijden werd voorgedragen in een lezing door een vrouw die nooit dergelijke beperkingen in haar bewegingsvrijheid heeft hoeven te ervaren. 'Maar het is toch mooi dat ze het aankaart', opperde ik om de boel een beetje te sussen. 'Nee, er wonen ook vrouwen uit Saudi-Arabi in Amstelveen, waarom mogen zij hun stem niet laten horen. Laat het iemand vertellen die het aan den lijven heeft ervaren!' Ja, daar zit wel iets in.

Tijdens de muzikale afsluiting van Internationale Vrouwendag vertelt Somalische Safia mij dat er 22 internationale ontwikkelings- & samenwerkingsorganisaties in Amstelveen zijn, waarvan 19 geheel blank. Zij organiseert samen met een Ethiopische dame bijeenkomsten voor Somalische en Ethiopische vrouwen. Zelden kunnen deze plaatsvinden in Amstelveen en zijn zij derhalve genoodzaakt ontmoetingsruimtes in Amsterdam te zoeken. 'Amstelveen schaamt zich voor haar niet-blanke gezichten.' Een receptioniste van de Meent in Amstelveen die dit hoorde tijdens het dialoog, kon dit niet geloven en had diezelfde ochtend nog een vaste ruimte voor deze dames in de Meent geregeld. Een triest verhaal in het licht gebracht door en geholpen middels de kracht van de dialoog.

Opvallend was dat er voornamelijk vrouwen van uitheemse origine al dansend de Internationale Vrouwendag afsloten. Is het wellicht omdat zij de ervaring van vrijheid als vrouw dagelijks ervaren en eren omdat zij weten hoe het voelt om als vrouw niet als een volwaardig mens te worden gerespecteerd en geen enkel recht te worden toegekend puur en enkel vanwege het vrouw zijn?

Een vrouwenbeweging waarin de etniciteit als bewandeld pad wordt gekoesterd en gerespecteerd, welke in de geschiedenis meegenomen kan worden naar volgende generaties, daar is behoefte aan. Want ook al lijkt de strijd van de vrouw om gelijke behandeling vaak als het fietsen naar de horizon zonder de bestemming werkelijk te bereiken, er ligt nog veel te verrichten werk. Hoe sneller een ieder - man en vrouw - de verantwoordelijkheid hierin oppakt des te sneller wordt wellicht de bestemming bereikt: de vrouw en de man als gelijkwaardige en volwaardige wezens van de mensheid.

Terug